– Konsekvens av kutt kan bli at Gullbring blir stengt på dagtid

Det vart sagt i formannskapsmøtet måndag 25. november at det skal vere mogleg å gjere eit kutt i Gullbring på 2,7 millionar - i hovudsak kafé. 

Vi som tillitsvalde og verneombod meiner at eit kutt som dette vil ha betydelege konsekvensar for tilsette, for drifta av huset og ikkje minst for dei mange innbyggjarane som brukar Gullbring.

Det direkte innsparingspotensialet ved å avvikle, privatisere eller automatisere kaféen er 1,2 millionar. Vi kan vanskeleg sjå for oss at privatisering av kafé og kino vil kunne gi leigeinntekter på 1,5 millionar. 

Vi kan heller ikkje sjå for oss at avvikling og automatisering vil kunne møte dette innsparingskravet utan at det resulterer i ytterlegare kutt i drift og tilbod i kulturverksemda vår.

Kafédrifta har vore privatisert tidlegare, og det viste seg lite berekraftig både for kulturhuset som heilskap og for det private initiativet. Og for berre få år sidan overførte vi heile drifta av aktiviteten på huset frå privat aksjeselskap til kommunal drift. Dette vart gjort som ein direkte konsekvens av at kundegrunnlaget i regionen ikkje er tilstrekkeleg stort nok til privat drift.

For å klare eit kutt på 2,7 millionar (utover dei allereie foreslåtte kutta) vil ein måtte sjå på heile tilbodet og opningstidene som Gullbring har i dag. Huset sitt høgaste aktivitetsnivå og største moglegheit for inntening er på kveldstid, så det vil vere uklokt å halde stengt då. Det vil difor vere huset sin aktivitet på dagtid som må nedskalerast. Om det i det heile tatt vil vere mogleg å kunne forsvare å halde oppe noko aktivitet på dagtid er uvisst. Med dei erfaringane vi har frå mange år med drift vil vi anta at det sannsynlegvis ikkje er det, og då vil det mest aktuelle alternativet vere å stenge dørene i Gullbring på dagtid.

Så kva for effekt vil dette ha på aktivitetane i kulturhuset vårt? 

På dagtid har vi i dag mellom anna arrangement som seniorlæring og føremiddagskino, kurs og konferansar, heildags familiebading onsdagar og lågterskel kafétilbod for alle. 

I samspel med kulturskulen og idrett er vi òg ein viktig samlingsarena for barn og unge etter skuletid. I skuletida møtest skuleklassar og barnehagar her til kinovisningar, gym i hallen og symjeopplæring i bassenget, samt at USN nesten dagleg har undervising på huset, og andre kommunale tenester frå både Midt-Telemark og Seljord har sine faste dagsbesøk i symjehallen gjennom veka. 

Vi meiner Gullbring er ein velfungerande møteplass for besøkande. Betydelige kutt i opningstidene vil redusere møteplassfunksjonen drastisk. Kva for effekt dette vil ha på folkehelsa i Midt-Telemark kan vi berre anta.

Automatisering av kafé og kiosk

I forslaget lagt fram i formannskapsmøtet er automatisering av kafé og kino nemnt som eit alternativ. Dette forstår vi som at det skal setjast ut kioskautomater og/eller sjølvbetent kiosk, og at bestilling av billettar og billettkontroll skjer digitalt på nettsider, app og automatar.

Kaféen sel ikkje berre varer. Kaféen fungerer også som resepsjon og vertskap for alle dei besøkande som er innom her heile dagen. Ved å ta bort denne funksjonen og gå for automatisering, vil brukarar som skular og USN måtte låse seg sjølv inn i bad og idrettshall. Leigetakarar på huset vil kunne måtte vere sjølvstendige i å imøtekome sine gjester ved å låse dei inn ved behov.

Alle kaféens tilsette er også kulturhusmedarbeidarar. Det betyr at dei tilsette i kafeen også tek seg av kinovisning, at dei støttar opp badevaktene og er vertskap for kurs, konferanse, teater, musikarar og andre leigetakarar. Det er kulturhusmedarbeidarane i kafé, kino og bad som utgjer stabiliteten og føreseielegheita i drifta av huset og tryggleik for besøkande, badande, trenande og elevar og studentar i øvrig undervisning. Det er kulturhusmedarbeidarar i kaféen som gjer at vi er i stand til å tømme heile bygget på eitt minutt ved brann eller liknande krisehendingar. Det er kulturhusmedarbeidarane som er til stades for dei elevane som et matpakkene sine her, og suser rundt medan dei ventar på handballtreninga eller gitarundervisninga som startar etter skulen.

Ved automatisering av kafé vil huset sine opningstider måtte bli forkorta, eller så må det opprettast ein resepsjon som må bemannast for å ivareta de nødvendige funksjonane vi har effektivisert i dag. Automatar vil neppe kunne fungere særleg godt som trygge vaksne for dei barna som ventar på time i kulturskulen eller trening i hallen.

Om privatisering av kiosk og kino

Det er og blitt foreslått privatisering av kafé og kino.

Med den nemnte flerfunksjonen som kulturhusmedarbeidaren har fått, har vi kunna kutte i talet på tilsette på jobb dei siste åra. Vi har kunna auke det generelle kompetansenivået og vi har blitt meir robuste ved at «alle kan alt». Denne synergieffekten har gitt positive resultat i rekneskapen. Ved privatisering vil denne organiseringssynergien bortfalle. Behovet for ein resepsjonsfunksjon vil då raskt melde seg igjen. Ein privat drivar av kafé/kiosk/kino vil neppe drifte resepsjons- og husverttenesta slik kafeen gjer i dag. Ein vil altså kunne måtte reetablere den gamle resepsjonen og bemanne meir i badet for å ivareta gjestene si tryggleik dersom hjelpa frå kaféen bortfell.

Ein privat aktør vil måtte forholde seg til drifta på ein annan måte enn kulturhuset gjer i dag. Der vi kan halde våre opningstider og tenestetilbodet på eit nivå som passar våre brukarar, så må ein privat aktør gjere prioriteringar for å sikre inntening. Dette vil føre til at kafé/kino vil kunne ønskje endringar av fasilitetane. Kjøkkenet er for eksempel tilpassa servering av kald mat og enkle små varmrettar. 

Skal ein oppskalere for å ha eit breiare og meir kommersielt tilbod i kafeen må kjøkkenet oppgraderast. Kven skal stå for det? Vi reknar med at fasilitetane må vere attraktive for å kunne få inn, og behalde, ein privat aktør som skal konkurrere med dei andre i Bø sentrum. Vil kommunen då få inn ei leigeinntekt som er foreinleg med kva behovet er for å kunne bidra i leiga til MTKE? For denne leiga vil nok ikkje endre seg sjølv om vi nedskalerer husets aktivitet og privatiserer delar av drifta.

Ein annan konsekvens ved privat drivar er at desse vil setje restriksjonar på Framstugo. Då vil det kanskje ikkje lenger vere mogleg for barnehagane å ete nista si i Framstugo, blant betalande kafégjester. Vil ein privat drivar vere imøtekomande mot musikkskulebarna som spør etter vatn til nudlane dei har med heimanfrå? Dette kan verke bagatellmessig, men vår erfaring er at slikt er veldig viktig for både unge og eldre gjester, og heilt sentralt i det som gjer Framstugo og kaféen til ein møteplass med låg terskel.

Om arbeidsgjevaransvaret

Oppi alt dette har og kommunen eit arbeidsgjevaransvar. Vil kommunen måtte nedbemanne, eller omplassere oss til andre tenester? Det skaper uro blant våre tilsette når det blir foreslått eit ikkje-utgreidd kutt som direkte seier at det ikkje lenger er plass til alle tilsette på arbeidsplassen vår.

Når det ikkje ligg føre verken konsekvensanalyse eller utrekning for beløpa som er føreslått spart, opplevast dette som belastande for dei tilsette. Sjølv om vi står overfor mange kutt i kommune-Noreg om dagen, så er det viktig å vere seg medviten si rolle som arbeidsgjevar. Samstundes som det skal sparast og skjerast ned, skal ein ivareta eit godt arbeidsmiljø og redusere risiko for at folk blir sjuke. Vi tilsette har forståing for at det verkeleg må sparast i Midt-Telemark kommune no, og at det vil kome endringar som reduserer tenestetilbodet i kommunen mykje. Likevel må vi vere tydelege på at alle endringar føreslått av både administrasjon og det politiske skal ROS-analyserast og vurderast, slik at ein veit kva som skal kuttast, kva konsekvensar dette fører til og finne ut kva ein skal gjere for å sikre trygge og gode tenester og arbeidsforhold.

Kommunestyret må no vurdere kva verdiar som skal ivaretakast i Midt-Telemark kommune. Skal Gullbring framleis vere hjartet i bygda med rom for alle, eller må vi akseptere at tilbodet forvitrar? Og korleis tenkjer de å ta vare på oss tilsette?

Konsekvensane av 2,7 millionar i kutt meiner vi er klare: færre aktivitetar, færre tilsette og endå lågare inntekt. Ein av kommunens viktigaste møteplassar med tydeleg og betydeleg folkehelseeffekt vil kunne måtte stenge dørene på dagtid, med dei monumentale ringverknadene det vil få for trivselen i Midt-Telemark.

Dette meiningsinnlegget er omsett til nynorsk ved hjelp av KI.