– Stopp! Budsjettforslaget skadar dei svakaste av dei svake

Ikkje legg ned eininga for elevar med psykisk utviklingshemming! 

Bø skule har ei aldeles nydeleg skuleavdeling for dei, barnebasen Sletteliberga. Det er ni barn der, med ulike tunge psykiske funksjonshemmingar. I vedtaksforslaga til kommunestyret i mai vart det føreslått å flytte desse elevane til ein naboskule og lage ein fellesbase der. Vi politikarar fekk høyre at barnebasen var i ein brakkerigg som dreiv på dispensasjon fordi den var for dårleg til å drive skule i, så det var fornuftig å flytte elevane til naboskulen. Der er det ikkje nok plass til dei.

For å få vite litt meir om det vi kanskje skulle vedta, besøkte eg Sletteliberga. Eg møtte eit lunt og varmt miljø. Det herska ei atmosfære av ro og tryggleik der. Det var ikkje vanskeleg å sjå at barna trivst. Lokala var nye og gode, med grupperom med leiker, fellesrom til å vere saman i, einerom til å trekke seg tilbake i og sove, kjøkken til å ete saman på, handikaptoalett, personalrom og sikkert meir som eg har gløymt. 

Livet opplevast ofte skummelt for barn som har så store utfordringar. I det «vanlege» samfunnet møter dei mykje dei ikkje meistrar, og dei treng tryggleik og masse tid og hjelp, for å venne seg til alt som er nytt. Det har dei fått ved Sletteliberga, og livet deira har vore trygt.

Dei fleste av barna i Sletteliberga er litt i sine vanlege skuleklassar kvar dag. Det betyr mykje for dei, og det er veldig viktig for deira integrering i samfunnet for resten av livet. Det tek lang tid og mykje førebuing å gjere ein elev med tung psykisk utviklingshemming, trygg på den store, vanlege klassen der ein høyrer til. Det tek også mykje tid og førebuing å gjere klassen kjend med denne medeleven, så dei kan forstå kvarandre og ha det fint saman. Dette er eit arbeid som er bygd opp i årevis, og ikkje noko ein kan kaste rundt på i eit naud-budsjett.

Midt-Telemark kommune har brukt for mykje pengar, og vi slit med å få til eit budsjett i år. Det har vore ansvarleg styring her, men pandemi, dyrtid og krig i naboland har gitt oss store ekstrautgifter. Viss vi ikkje blir einige om eit budsjett som står i forhold til inntektene til kommunen, kjem vi til å hamne på Robek. Det betyr at vi kjem under administrasjon av fylket, og ikkje sjølv kan bestemme kva vi skal bruke pengane til. For å spare pengar, foreslår budsjettutkastet mange tiltak som vil gjere vondt for oss som innbyggjarar, blant anna å leggje ned avdelinga for elevar med psykisk utviklingshemming ved Bø skule.

Då saka kom opp i mai, reagerte eg på forslaget om å flytte barna i Sletteliberga til naboskulen, og tenkte at det kan då ikkje vere lov, så eg ringte likestillingsombodet. Ho eg snakka med, sa at ho var usikker, men at dei skulle undersøke det litt meir og gi meg eit skriftleg svar på det. Same dagen fekk eg eit rettleiande svar, eit svar som ikkje er nokon dom eller er bearbeidd til å sitere frå, men som slo fast at desse barna har like mykje krav på å gå på sin nærskule, som andre barn har det, og at vi ikkje kan skilje dei ut og ta frå dei den retten, på same måte som vi ikkje kan plukke ut og flytte elevar med raudt hår, mørk hudfarge eller som er homofile. Det er altså ikkje lov å flytte desse barna til naboskulen.

No har det kome eit nytt forslag: Å legge ned Sletteberglia og flytte elevane der inn i sine klasser på Bø skule. 

Skal desse barna med tunge psykiske utviklingshemmingar takast ut av den trygge avdelinga der dei har eit sosialt fellesskap med kvarandre, og flyttast på full tid inn i sine «vanlege» klasser? Då vil dei måtte takast ut aleine saman med ein pedagog i dei fleste timane, og få spesialundervisning. 

Det er trongt om plassen på Bø skule, og det blir allereie drive ein del spesialundervisning i gangane, sidan dei ikkje har nok grupperom. Er det det vi vil gi dei mest sårbare av dei sårbare i kommunen vår, dei som aller mest treng tryggleik, ro og føreseielegheit - undervisning på utstilling i skulegangane? Då bør vi heller gi dispensasjon til å drive lenger i dei lokala dei allereie har, for det gir desse barna eit tryggare og meir sosialt liv. Så får vi bygge betre lokale til dei når vi får råd til det.

Vi i kommunestyret har enda ikkje tatt stilling til dette forslaget, men plutseleg har kommunen trekt tilbake dispensasjonen til å bruke lokala på barnebasen Sletteliberga. Grunngjevinga er at det ikkje er universell utforming i lokala, at det ikkje er korrekte rømningsvegar ved brann, og at det ikkje er god nok ventilasjon der. Vi skal sjølvsagt ha brannsikre skular, men for desse barna er det ikkje meir brannsikkert å vere i eit stort bygg med lang veg ut. Universell utforming skal vere for å integrere utviklingshemma, ikkje for å diskriminere og ta frå dei tilbod. 

I full fart, heilt uforberedt, og medan dei sårbare barna er til stades på barnebasen, blir tinga no flytta ut og inn i eit par klasserom på Bø skule. Eg er sjokkert og tenkjer at dei som har bestemt at det skal gjerast på den måten ikkje forstår at barn med store psykiske utviklingshemmingar treng tryggleik, stabilitet og lang tid på å venne seg til noko nytt. No er barna i krise, og foreldra òg. Det er krevjande å ha barn med store utfordringar i ein vanleg kvardag. Foreldra er heilt utslitne, orker ikkje å slåst meir og blir sjukemeldte. Vi må ta vare på desse barna, og òg på dei tapre foreldra som står på natt og dag for barna sine.

For meg har det vore nyttig å reise til Sletteliberga og sjå kva det er vi skal bestemme over! Eg har sett funksjonsnivået til dei sårbare barna vi no sender inn i vanlege klasser og gir enkeltundervisning i vanlege grupperom eller i gangane på ein trong skule. Eit par av dei kan kanskje meistre det, medan resten kan ikkje det. Eg har sett dei godt tilpassa lokala dei hadde, opplevd det lune miljøet der, og opplevd varmen og ressursane som blomstrar i desse barna i det trygge miljøet dei var i. Vi kan ikkje ta frå dei dette! 

Viss vi trur at vi kan gjere det betre for desse svakaste av dei svake ved å fjerne Sletteliberga, bør vi velje å gjere det. Viss ikkje, bør vi spare i andre budsjettpostar, og ta kommunale tenester frå folk som toler det betre. Det er utallige andre stader vi heller kan spare, enn å ta frå desse barna deira trygge barnebase.

Kjære medpolitikarar! Ta vare på barnebasen Sletteliberga! Gje desse barna tryggleik, ikkje utryggleik! Lat håpet og gleda fortsetje å lyse i auga deira! Saman med dei utslitne foreldra, skal vi bere desse barna, ikkje øydeleggje for dei.

Innlegget er omsett til nynorsk med hjelp av KI, og kvalitetssikra av redaksjonen i Bø blad.